دانشکدگان‌علوم‌وفناوری‌های‌میان‌رشته‌ای

دانشکده سامانه های هوشمند (School of Intelligent Systems)

مقام معظم رهبری در دیدار با دیدار نخبگان و استعدادهای برتر علمی در تاریخ 26 آبان 1400:

از «هوش مصنوعی» به‌عنوان یک مسئله مهم و آینده‌ساز نام بردند و تأکید کردند که این مسئله در اداره آینده دنیا نقش دارد و باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که ایران جزو ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی در دنیا قرار بگیرد.

در انقلاب صنعتی چهارم که هم‌اکنون در آن به سر می‌بریم، هوش مصنوعی، سامانه‌های فیزیکی-سایبری، محاسبات ابری و اینترنت اشیاء نقشی اساسی بازی می‌کنند. بدیهی است که اگر بخواهیم در آینده دنیا تأثیر‌گذار باشیم، باید به صورت منسجم و در فضایی آکادمیک به سمت این نوع از علوم میان‌رشته‌ای حرکت کنیم. انقلاب چهارم صنعتی نه تنها بر آنچه که انجام می‌دهیم تاثیرگذار است، بلکه هویت ما را هم دستخوش تغییر قرار می‌دهد. این تحول بزرگ، هویت ما که شامل حریم خصوصی، حس مالکیت، الگوهای مصرف، زمان، شغل، مهارت و ارتباطاتمان است را نیز تغییر خواهد داد. این تحولات فن‌آورانه حتی بر سلامتی‌ و کیفیت وجودیمان تاثیرگذار خواهد بود.

در حال حاضر نیز ما در دنیای هوش مصنوعی زندگی می‌کنیم: از خودروهای بدون راننده تا پهبادها، دستیارهای مجازی و نرم‌افزارهای ترجمه. طی سال‌های اخیر، پیشرفت‌های چشم‌گیری در همه موارد مذکور صورت گرفته است. این تحولات به علت افزایش قدرت پردازنده‌ها و دسترس بودن حجم گسترده‌ای از اطلاعات است. باتوجه به بحث اینترنت اشیا در آینده، حجم زیادی از داده تولید خواهد شد. پردازش این حجم عظیمی از داده، مبتنی‌بر الگوریتم‌های هوش مصنوعی و سیستم‌های یادگیری از بخش‌های جدا نشدنی فناوری‌های آینده خواهد بود. امروزه استفاده از ربات‌ها و سیستم‌های مکاترونیکی هوشمند در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهت افزایش سطح کیفیت زندگی و ارائه سرویس کارآمدتر در حوزه درمان، کاربردهای پزشکی، خدمات شهری و موارد دیگر بسیار مورد توجه است. همه این سیستم ها به انواع ریز حسگرها و ریز محرکه ها نیاز دارند، لذا توسعه فناوری های ریز مقیاس میکرو و ونانو الکترومکانیک در طراحی و ساخت تمام ریز سامانه های مورد نیاز در این عرصه حیاتی است.

به علاوه، یکی از عرصه های مهم در حوزه علم و فناوری در زمان کنونی و همچنین در آینده پیش رو، فوتونیک و بیوفوتونیک می باشد. جهان علم از الکترون به سمت فوتون در حرکت است و رایانه های نسل آینده مثالی از این تحول خواهد بود که در آنها، جابجایی دیتا با فوتون و سرعت نور انجام می پذیرد. امروزه نور و ادوات نوری در جای جای زندگی و در تمامی صنایع از صنعت پزشکی تا صنعت هوافضا مشهود است. آرمان یک جامعه، بزرگترین سرمایه آن جامعه است. دانشگاه آرمانی باید تمدن ساز باشد و توسعه دانایی را محقق کند. امروز، فضای دانشگاه های آرمانی دنیا به تحقیقات میان­ رشته­ ای روی آورده­ است و با نگاهی به روندهای جاری علمی می­توان دریافت که تولید یک فناوری جدید یا ارائه یک نظریه نو، نیازمند بکارگیری چندین رشته و تخصص مختلف در کنار هم است. در این شرایط وجود متخصصانی که با ادبیات تحقیق و توسعه میان­رشته­ای آشنا هستند و تخصص‌های لازم را کسب کرده­اند می­تواند به سرعت، کیفیت و دقت فعالیتهای تحقیقاتی کمک شایانی کند.

یکی از زمینه­ های کار میان ­رشته ­ای که شواهد و کاربردهای فراوانی هم در دنیای اطراف ما دارد، علوم داده، مکاترونیک، سیستم های میکرو الکترومکانیک و فتونیک و همچنین کاربردهای آن در زمینه های مختلف است. ضروری است که در راستای نیل به اهداف بلند مدت کشور و برنامه‌های توسعه پنج‌ساله، هدف‌گذاری تربیت نیروی انسانی خبره و کارآمد مجهز به دانش روز در دستور کار قرار گیرد.

بنابراین تربیت نیروی متخصص در حوزه‌های محرک انقلاب صنعتی چهارم، بویژه علوم داده و شبکه، تحلیل داده‌های عظیم، هوش مصنوعی، رباتیک و سیستم‌های مکاترونیکی و میکرونانوالکترومکانیکی هوشمند و فوتونیک  در کشور عزیزمان امری ضروری است. پژوهشگران و محققان دانشگاه با توجه به مسئولیت خطیری که در این زمینه دارند باید زیرساخت لازم برای شکل‌دهی به این تحول را بوجود آورند به نحوی که اهداف و ارزش‌های متعالی کشور رشد چشمگیری داشته باشد.

در راستای منویات مقام معظم رهبری مینی بر اینکه هوش مصنوعی یک مساله مهم و آینده ساز است و همچنین برای تحقق دانشگاه آرمانی، دانا و حکمت بنیان، دانشکده مهندسی سامانه های هوشمند در سال 1402 با رویکرد کارآفرینی و تمدن سازی در حوزه فناوری های بین رشته ای مرتبط با سامانه های هوشمند در ذیل دانشکدگان علوم و فناوری های میان رشته ای دانشگاه تهران راه اندازی شد. این دانشکده نه تنها در تحقیق و پژوهشهای بنیادی و کاربردی بلکه در آموزش در حوزه کلی سیستم های هوشمند فعال شده است. فعالیت‌های تحقیقاتی دانشکده از پایه و نظری (طراحی و شبیه سازی) گرفته تا کاربردی (ساخت)، نظیر سیستم‌های مستقل، روباتیک، مکاترونیک، هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، پردازش رسانه، ریز حسگرها، میکرو و نانو سیستم‌ها، فتونیک، بیوفتونیک، اطلاعات، شبکه و ارتباطات را شامل می‌شود. در حال حاضر در این دانشکده 23 عضو هیات علمی در 3 گروه آموزشی علوم داده، مکاترونیک و ریزفناوری- فتونیک فعالیت دارند و در دو مقطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته های ذیل دانشجو می پذیرد.

1. گروه علوم داده

الف- رشته علوم کامپیوتر

ب- رشته زبان شناسی رایانشی

ج- رشته سامانه های شبکه ای

د- رشته سیستمهای چند رسانه ای

ه- رشته اطلاعات پزشکی

و- رشته علوم شبکه

1. گروه مکاترونیک

الف- رشته مهندسی مکاترونیک (کارشناسی ارشد و دکتری)

1. گروه ریزفناوری و فتونیک

الف- رشته مهندسی سیستم های میکرونانوالکترومکانیک (کارشناسی ارشد)

ب- رشته مهندسی فتونیک گرایش نانوفوتونیک (کارشناسی ارشد)

ج- رشته مهندسی فوتونیک گرایش بیوفوتونیک (کارشناسی ارشد)

د- رشته مهندسی فوتونیک گرایش نانوفوتونیک/ بیوفوتونیک (دکتری)

ه- رشته الکترواپتیک گرایش اپتوالکترونیک (کارشناسی ارشد، در حال راه اندازی)

دکتر اصغر جمشیدی زوارکی 

پست الکترونیک :

خانم معصومه محمد اسماعیلی

پست الکترونیک: 

تلفن: 88497297 ، 86093172 ، 86093065، 61115774 ، 61115742

رشته کارشناسی ارشد علوم تصمیم و دانش ارتباط نزدیکی با رشته های هوش مصنوعی، ریاضیات و علوم داده دارد. در این رشته شیوه های علمی جدید تحلیل اطلاعات به منظور تصمیم گیری و تصمیم سازی آموزش داده میشود. دانش آموختگان این رشته قادر خواهند بود ابزارهای هوشمند تصمیم گیری برای طیف وسیعی از حوزه های کاربردی که نیاز به تصمیم گیری سریع، دقیق و کارآمد دارند تولید کنند. از جمله این حوزه ها می توان به پزشکی، اقتصاد، تجارت، برنامه ریزی و مدیریت اشاره کرد که ارتقاء کیفیت تصمیم گیری در آنها اثرات جدی بر سلامت، رفاه و امنیت مردم خواهد داشت. فرصتهای شغلی موجود برای دانش آموختگان این رشته بسیار متنوع، جذاب و در حل رشد است و  شرکتها و سازمانهای دولتی و خصوصی از قبیل بیمارستان ها، کارخانجات صنعتی، شرکتهای بازرگانی، فروشگاه های آنلاین، شرکتهای خدمات مسافرتی، کارگزاریهای بازارهای سرمایه و همچنین شرکتهای تخصصی تولیدکننده ابزارهای هوشمند از جمله مقاصد شغلی فارغ التحصیلان پیشین این رشته هستند.

زمینه­ های تخصصی:

• تحلیل و مدلسازی دقیق مسائل تصمیم گیری در حوزه های کاربردی
• طراحی روشهای هوشمند جدید برای تصمیم گیری و تصمیم سازی
• تحلیل داده ها به منظور استخراج و مدلسازی دانش مورد نیاز برای تصمیم گیری
• تولید ابزارهای هوشمند برای اطلاعات، شناسایی الگوها و پیش بینی رخدادها

• رشته زبان شناسی رایانشی

رشته زبان‌شناسی رایانشی، که به آن پردازش زبان طبیعی نیز گفته می‌شود، یک حوزه میان‌رشته‌ای است که در آن دانش و فناوری‌های مرتبط با زبان‌شناسی و علوم کامپیوتری به کار گرفته می‌شوند. این رشته به مطالعه و توسعه الگوریتم‌ها و سیستم‌هایی می‌پردازد که قادر به درک، تفسیر، و تولید زبان انسانی هستند.

زبان‌شناسی رایانشی شامل دو شاخه اصلی است:

نظری: که به بررسی و مطالعه زبان‌شناسی نظری با در نظر داشتن علوم شناختی می‌پردازد.

کاربردی: که نتایج کاربردی مدل‌سازی برای زبان را مد نظر قرار می‌دهد.

در این رشته، دانشجویان با موضوعاتی مانند ترجمه ماشینی، تجزیه و تحلیل زبان‌های طبیعی، و فناوری‌های مرتبط با هوش مصنوعی آشنا می‌شوند. همچنین، زبان‌شناسی رایانشی به توسعه ابزارهایی می‌پردازد که می‌توانند درک بهتری از زبان و استفاده از آن در ماشین‌ها را فراهم آورند.

این رشته به دلیل پیوند عمیقی که با پیشرفت‌های فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی دارد، اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده و در بسیاری از زمینه‌ها مانند توسعه سیستم‌های گفتاری، رباتیک، و تحلیل داده‌های بزرگ کاربرد دارد. فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در صنایع مختلفی مانند تکنولوژی، آموزش و پژوهش مشغول به کار شوند.

زمینه های تخصصی:

ترجمه ماشینی: توسعه سیستم‌هایی که قادر به ترجمه خودکار متون بین زبان‌های مختلف هستند.

پرسش و پاسخ با زبان‌های طبیعی: ساخت سیستم‌هایی که می‌توانند به سوالات پاسخ دهند یا اطلاعات مورد نیاز را از متون استخراج کنند.

- صرف محاسباتی: تحلیل ساختار کلمات و تولید شکل‌های مختلف یک کلمه.

- مدل‌های نظری و کاربردی: توسعه مدل‌هایی که به درک بهتر زبان و استفاده از آن در ماشین‌ها کمک می‌کنند.

- هوش مصنوعی و پردازش زبان طبیعی: ایجاد الگوریتم‌ها و نرم‌افزارهایی که قادر به درک و تولید زبان انسانی هستند.

• رشته مهندسی سامانه های شبکه ای:

یکی از زمینه­ های کار میان­ رشته­ ای که شواهد و کاربردهای فراوانی هم در دنیای اطراف ما دارد موضوع شبکه و علوم و فناوری­های مرتبط با آن است. از ویژگی­های اصلی دنیای اطراف ما اعم از طبیعت، جوامع بشری و فناوری­ها، وجود شبکه­ هایی متشکل از موجودیت­ های مختلف است که بر اساس قواعد مشخص یا نامشخصی با یکدیگر انواع تعاملات را برقرار می­کنند.

دیربازیست که توجه به مفهوم شبکه و موجودیت‌های با خواص شبکه‌ای، به عنوان یک ضرورت اصلی در حوزه علوم نظری، علوم تجربی و علوم کاربردی و مهندسی مطرح بوده است. این بدین خاطر است که بسیاری از پدیده های طبیعی و افزون بر آن سامانه­های مصنوعی که به عنوان دستاوردهای فناوری در یک محیط عملی یا کاربردی به کار گرفته می شوند ماهیتی شبکه­ای داشته و به همین دلیل به دنبال استفاده از دیدگاه­ها، روش ها و ابزارهایی هستند که از توانایی حل مسائل خاص شبکه برخوردار باشند. بدین منوال می­توان انتظار داشت که طرح مفاهیم مرتبط با سامانه‌های شبکه‌ای در قالبی علمی و سامان یافته بتواند جایگزین آموزشی- پژوهشی مناسبی برای رویارویی با حجم قابل ملاحظه­ای از مسائل جهان واقعی در ابعاد مختلف علمی و فنی تلقی گردد.

رشته مهندسی فناوری اطلاعات گرایش سامانه‌های شبکه‌ای از ماهیتی ترارشته­ ای Trans-Disciplinary برخوردار بوده و شاخه های مختلف آن نیز چه در بعد آموزش و چه در بعد پژوهش به صورت میان ­رشته ­ای Inter-Disciplinary عمل می نمایند. این بعد ترارشته­ ای حوزه و میان­ رشته­ ای بودن شاخه ­های آن موجب خواهد شد تا فارغ التحصیلان این رشته ­ها از سطح توانایی قابل قبولی در انجام امور اجرایی، برنامه­ ریزی، آموزشی و پژوهشی در حوزه های مختلف صنعت، بهداشت و درمان برخوردار باشند.

رشته «مهندسی سامانه‌های شبکه‌ای» دارای چند ویژگی اصلی  در طراحی آن می‌باشد که عبارتند از:

• توجه به رفتار، خصوصیات ساختاری و توپولوژی و مهندسی شبکه‌ها و انجام  شبیه‌سازی‌ها و تحلیل‌‌های لازم برای مطالعه و کارآمدسازی شبکه‌ها.
• توجه به سامانه‌های شبکه‌ای و طراحی، کاربردی‌سازی و تجاری‌سازی سامانه‌های مبتنی بر شبکه‌‌ برای حل مسائل کاربردی گوناگون.

هدف اصلی رشته مهندسی فناوری اطلاعات گرایش سامانه‌های شبکه‌ای در قدم اول بررسی ساختار، کارکرد و فرآیندهای شبکه­ های اطلاعات، فناوری، زیستی، شناختی، معنایی و اجتماعی بوده و در قدم دوم استفاده از شبکه به عنوان یک ابزار علمی و محاسباتی برای پیش­بینی و تحلیل پدیده­ های طبیعی و مهندسی و اتخاذ تصمیم‌ مناسب بر این اساس است. استفاده از شبکه برای یافتن تعاملات پیچیده بین انسانها، کشف مسیرهای انتقال بیماری، بهبود سیستم­های دارورسانی درون بدن، استخراج شبکه دانش، بهینه سازی شبکه­ های حمل و نقل انسان و کالا، بهینه‌سازی شبکه­ های توزیع انرژی، موثرسازی نتایج جستجوهای وب و امثال اینها نمونه­ هایی از موضوعات مطرح در مهندسی سامانه‌های شبکه‌ای هستند.

• زمینه‌های تخصصی:
  • شناسایی تعاملات پیچیده بین انسانها
  • کشف مسیرهای انتقال بیماری
  • بهبود سیستم­های دارورسانی درون بدن
  • بهینه سازی شبکه­ های حمل و نقل انسان
  • بهینه‌ سازی شبکه­ های توزیع انرژی
  • موثرسازی نتایج جستجوهای وب
  • ارایه الگوریتم‌های موثر برای تبلیغات هوشمند در فضای مجازی
  • بهبود فضای کسب و کار با استفاده از قابلیت‌های شبکه‌های اجتماعی

• رشته سیستم­های چند رسانه­ ای

رشته سیستم های چند رسانه ای که به آن مالتی مدیا نیز گفته میشود یکی از رشته های میان رشته ای است که در آن دانش و مهارت های مختلفی از جمله هنر، طراحی رایانه­ ای و آموزش به کار گرفته می­شود. این رشته به دانشجویان این امکان را می­دهد که با استفاده از متن، گرافیک، پویا نمایی و ویدئو محصولات دیجیتالی را طراحی کنند. در این رشته دانشجویان مهارت های عملی را فرا می گیرند که به ان ها اجازه می­دهد تا محصولات هنری چند رسانه­ای تولید کنند. مفهوم چند رسانه­ ای به استفاده تعاملی از چندین شکل مختلف محتوا مثل صدا، تصوصیر، نوشته و انیمیشن اشاره دارد. این رشته به دلیل پیشرفت های سریع در فناوری دیجیتال و نیاز به ارتباطات چند رسانه­ ای در زمینه ­های مختلف دارای بازار کار گسترده و متنوعی است و می­تواند فرصت­های شغلی متعددی در اختیار فارغ التحصیلان قرار دهد.

زمینه­ های تخصصی:

• پویا نمایی و گرافیک پیشرفته

• فشرده سازی اطلاعات

•  مدیریت توسعه نرم افزار

• طراحی واسط کاربر

•  ساخت محیط های مجای

• شبکه های چند رسانه ای

• ارتباطات تصویری

• مصور سازی اطلاعات

• رشته مهندسی فناوری اطلاعات پزشکی

کاربردی بودن رشته مهندسی فناوری پزشکی در حوزه سلامت و در جهت بهبود شاخص‌های سلامت با ابزارهای فناوری اطلاعات از مزایای منحصربه‌فرد آن هست. این رشته در دستگاه‌های اجرایی دولتی و دستگاه‌های تصمیم‌ساز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کاربردی تخصصی دارد. رشته مهندسی فناوری اطلاعات پزشکی برای کمک به اهداف زیر برنامه‌ریزی شده است:

• ایجاد و ارتقای شبکه‌های پزشکی از راه دور، شبکه‌های اطلاع‌رسانی بهداشـت، شبکه‌های همکاری‌های علمی پزشکی و سلامت،
• ایجاد و ارتقای هوشمند سازی تجهیزات مورد استفاده پزشــکان و پزشکیاران (پرستار و ...)
• ایجاد و ارتقای مشتری مداری در پزشکی با ایجاد پرونده الکترونیکی، بانک اطلاعات و دستگاه‌های گزارش‌گیری با دسترسی‌های متفاوت در بیمارستان‌ها برای سطوح مختلف ذینفعان اعم از بیمار، پزشک، پرستار، مدیریت بیمارستان، پزشکی قانونی
• ارتقای صنعت انفورماتیک پزشکی: تولید و خدمات فناوری اطلاعات در حوزه خدمات بهداشتی و درمانی

دانش‌آموخته این رشته می‌تواند در موقعیت‌های شغلی زیر مشغول به کار شود:

• بخش IT بیمارستان‌های دولتی و خصوص
• شرکت‌ها و مؤسسات تحقیقاتی تولید‌کننده نرم‌افزارها و تجهیزات مرتبط با حوزه سلامت و پزشکی
• وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

زمینه های تخصصی:

• بهبود فرآیند های موجود و ایجاد سیستم های جدید برای مدیریت اطلاعات پزشکی
• تعیین تعرفه های خدمات تشخیص و درمانی و مدیریت مالی اطلاعات پزشکی
• مدیریت در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی و نظارت بر بخش های IT
• بررسی و تحلیل داده­های مربوط به مرگ و میر ، بیماری ها و مسائل مالی برای ارائه به مدیران
• خدمات مشاوره­ای در خصوص بکارگیری مفاهیم و ابزارهای طراحی، پیاده­ سازی و تحلیل شبکه­ ها در مسائل پیش­رو
• ارائه راهکارهایی برای جمع‌آوری و پالایش داده در حوزه‌های مرتبط با کاربرد علوم و فناوری شبکه
• تحلیل کلان و جزئی روندهای اقتصادی-اجتماعی با توجه به داده‌های کلان فضای مجازی کشور
• کمک به دستگاه‌های مرتبط در خصوص تحلیل‌های داده‌ای خاص مانند شبکه‌های زیستی، اطلاعات و فناوری
• ارائه خدمات پژوهشی در خصوص  شبکه‌های اجتماعی با تاکید بر بهینه‌سازی روش‌های موجود گردآوری، انتقال و بازیافت اطلاعات
• آموزش و کاربردی‌سازی دروس مرتبط با علوم و فناوری شبکه در سایر رشته­ های مرتبط دانشگاهی

• رشته علوم و فناوری شبکه

امروز، فضای آکادمیک دنیا به تحقیقات میان­رشته­ای روی آورده­ است و با نگاهی به روندهای جاری علمی می­توان دریافت که تولید یک فناوری جدید یا ارائه یک نظریه نو، نیازمند بکارگیری چندین رشته و تخصص مختلف در کنار هم است. در این شرایط وجود متخصصانی که با ادبیات تحقیق و توسعه میان­رشته­ای آشنا هستند و تخصص‌های لازم را کسب کرده­اند می­تواند به سرعت، کیفیت و دقت فعالیتهای تحقیقاتی کمک شایانی کند.

یکی از زمینه­های کار میان­رشته­ای که شواهد و کاربردهای فراوانی هم در دنیای اطراف ما دارد موضوع شبکه و علوم و فناوری­های مرتبط با آن است. از ویژگی­های اصلی دنیای اطراف ما اعم از طبیعت، جوامع بشری و فناوری­ها، وجود شبکه­هایی متشکل از موجودیت­های مختلف است که بر اساس قواعد مشخص یا نامشخصی با یکدیگر انواع تعاملات را برقرار می­کنند. رشته علوم شبکه، یکی از علوم نوین بین‌رشته‌ای پدیدآمده در قرن ۲۱ است که به دنبال یافتن اصول، الگوریتمها و ابزارهایی است که رفتار هر نوع شبکه ای اعم از شبکه های مهندسی، اطلاعاتی، زیستی، شناختی، معنایی، اجتماعی و غیره را در تعامل با یکدیگر شناسایی و مدیریت می نماید. برای درک اهمیت تحقیقات و تولیدات میان­رشته­ای و چندنظمی کافی است یک بررسی سریع بر مستندات علمی و رویکرد­های جاری کشورهای اصطلاحاً توسعه یافته انجام شود. در جدیدترین مقالاتی که با موضوعات بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و ترکیب آنها با مبحث انفورماتیک ارائه شده­اند، نمونه­های بارزی از مشارکت متخصصان علوم مختلف در انجام پروژه­های تحقیقاتی و صد البته توسعه­ای مشاهده می­شود.

طی پنج- شش سال اخیر، مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی بزرگی با موضوعاتی میان رشته­ای مانند نانوپزشکی، هوا فضا و کاربردهای آن، علوم و مهندسی نانو/ زیست، علوم شبکه و شبکه اجتماعی، در دانشگاه­های معتبر دنیا تشکیل شده­اند، که در ترکیب علمی و اجرایی آنها، می­توان حضور متخصصان برجسته حوزه­های مختلف علم و فناوری را مشاهده کرد. با تشکیل این مراکز پژوهشی، در کنار افزایش سرعت فعالیتهای علمی و تحقیقاتی میان­رشته­ای، یک روند توسعه­ای و صنعتی نیز شکل گرفته است که پی­آمد آن تولید محصولات فناورانه جدید با ویژگیهای مطلوبی مانند ارزش افزوده بالا برای تولید کننده و مصرف­کننده، اثرات جانبی مخرب کم، حل مسائل مهندسی سخت و غیرخطی، بهبود رفاه و امنیت اجتماعی و گسترش دامنه علوم، می­باشد. با توجه به ویژگیهای ذکر شده، می­توان گفت که رشته­های دانشگاهی میان رشته­ای مانند علوم شبکه، قابلیت پرورش سرمایه منابع انسانی کشورها را در مفیدترین مسیرها دارند و اگر به این مهم توجه شود که منابع انسانی هر کشوری، ذاتاً ارزشمندترین سرمایه مادی و معنوی آن کشور هستند، باید به صراحت بیان کرد که یکی از راهبردی­ترین اقدامات توانمندساز ملی، همانا تشکیل و راه­اندازی رشته­های نوین دانشگاهی با ویژگی‌‌های بین­رشته­ای و ترارشته‌ای خواهد بود. نکته بسیار مهم و قابل تاملی که درباره تحصیل و تحقیق در موضوع این رشته وجود دارد این است که اولاً مراکز علمی­ای که نسبت به راه­اندازی این رشته یا رشته­های مشابه آن اقدام کرده­اند، همگی از نام و جایگاه معتبری در دنیای علم و فناوری برخوردار هستند و ثانیاً محتوا و قالب اجرای رشته در اغلب این مراکز بسیار نوآورانه و در نوع خود جالب توجه است. در بین اعضای هیأت علمی و کارگروه مراکز فوق از متخصصین عرصه­های فیزیک، شیمی، زیست شناسی، انرژی، زمین­شناسی، کشاورزی، اقتصاد و کسب­وکار، صنایع، فناوری اطلاعات، فناوری ارتباطات، مهندسی شیمی، مهندسی برق، مهندسی زیست و غیره استفاده گردیده است.

زمینه‌های تخصصی:

• طراحی، پیکربندی و پیاده سازی شبکه­های کامپیوتری پیشرفته و برنامه نویسی تحت شبکه
• تحلیل، طراحی و پشتیبانی شبکه­های کامپیوتری و مدیریت امنیتی شبکه ­ها
• کاربرد علوم شبکه در سیستم های اتوماتیک و ربات ها
• استفاده از شبکه ها در پردازش تصویر و کاربردهای پزشکی
• توسعه و بهبود سیستم های کنترلی و ابزارهای اندازه گیری با استفاده از شبکه ها

مدیر گروه: دکتر سید حمیدرضا احمدی  

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

گروه آموزشی مهندسی مکاترونیک (Mechatronics Engineering)

 رشته مکاترونیک:

امروزه طراحی بسیاری از محصولات و سیستم‌های پیچیده، نیازمند به کارگیری زیر سیستم‌های مختلفی از شاخه‌های علمی متفاوت می‌باشد. به عنوان مثال در تولید خودروهای مدرن،  شاخه‌های مختلف علوم و مهندسی ازجمله مکانیک، الکترونیک، کنترل، کامپیوتر و هوش مصنوعی، مواد و غیره به کار گرفته می‌شود. دانش مهندسی سیستمی، با ایجاد ارتباط بین شاخه‌های مختلف و مدیریت تعامل در این ارتباط، موجب کارآمدی بیشتر در ایجاد محصولات و خدمات قابل‌تر و با کیفیت‌تر می‌گردد. مهندسی مکاترونیک، در حقیقت با انتخاب و به کارگیری بهینه زیرسیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به این مهم کمک می‌کند.

مهندسی مکاترونیک به طور ویژه تلفیقی از مهندسی مکانیک، الکترونیک، کامپیوتر و کنترل است. این رشته سعی بر آن دارد تا نگاهی یکپارچه به سیستم‌های تشکیل شده از اجزای مکانیکی، الکترونیکی، کنترلی و نرم‌افزاری داشته باشد. هدف مکاترونیک ایجاد و استفاده از ارتباط داخلیِ میان ‌رشته‌های مهندسی مرتبط با اتوماسیون و خودکارسازی است، تا یک نمایه از کنترل و هوشمندسازی‏ را در سیستم‌های ترکیبی به خدمت بگیرد.

مکاترونیک در حوزه های مهم و جذابی نظیر اتوماسیون، رباتیک، بینایی ماشین، مهندسی پزشکی، سیستم‌های سرو و ابزار دقیق، سیستم‌های کنترلی و اندازه‌گیری، مهندسی خودرو، هوشمندسازی و کنترل ماشین به کمک کامپیوتر، سیستم‌های خبره، هوافضا و غیره کاربرد دارد. هدف از به کارگیری الگوی مکاترونیک در مهندسی، ایجاد هم‌افزایی و افزایش کیفیت محصولات و تکنولوژی‌های توسعه داده شده است.

با توجه به نیاز روزافزون صنعت به استخدام نیروهای ماهر در مهندسی مکاترونیک، تربیت نیروی انسانی در این زمینه بیش از پیش اهمیت یافته است. نکته مهم و اساسی در آموزش مکاترونیک این است که یک مهندس مکاترونیک باید دارای تخصص‌های بین رشته­ای باشد، بدین معنا که تسلط به اصول اساسی مهندسی مکانیک، الکترونیک، کامپیوتر و کنترل، برای او ضروری است چرا که باید قابلیت طراحی و مدیریت آن در حوزه‌های مختلف و در نهایت تجمیع و یکپارچه‌سازی این حوزه ها را داشته باشد. هم اکنون در تعداد قابل توجهی از دانشکده‌های مهندسی برق و مکانیک در دنیا، گرایش مکاترونیک در سطوح کارشناسی و بالاتر ایجاد شده است.

زمینه‌های تخصصی:

1.  رباتیک
2. طراحی و مدلسازی سیستم‌های مکاترونیکی
3. هوشمندسازی سامانه های مکاترونیکی
4. بیومکاترونیک و مهندسی پزشکی
5. بینایی ماشین
6. کنترل سیستم‌های مکاترونیکی
7. سازه‌های هوشمند

مدیر گروه: دکتر علیرضا هادی   

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

گروه آموزشی ریزفناوری و فتونیک (Micro Electromechanical Systems and Photonics)  

• رشته مهندسی سامانه های میکرونانوالکترومکانیکی (MEMS):

با توجه به شناخت و توسعه روز افزون میکرو و نانو  فناوری در سطح جهان و توجه هرچه بیشتر کشور های دارای تکنولوژی برتر به این فناوری و همچنین قابلیت های بالای این تکنولوژی در ساخت و بهره برداری از سیستمهای پیچیده و دارای بازده و قابلیت اطمینان بالاتر در ابعاد کوچک، به وضوح نیاز به افراد متخصص که دارای زمینه کاری تخصصی در این رشته باشند را می توان حس نمود که این امر ضرورت تربیت متخصصان مربوط به این رشته را بیشتر آشکار می کند.

نیاز صنایع مادر نظیر صنایع نظامی، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع خودرو سازی و دیگر صنایع به سیستم های میکرو نانو در قالب انواع میکرو حسگرها، میکرومحرکها و غیره، رو به گستر ش است. از طرفی توانمندی بالقوه ای در کشور جهت رفع نیاز صنایع در حوزه فناوری های نوین وجود دارد. هدف از راه اندازی این گروه تربیت متخصصانی است که قابلیت تعریف، طراحی ،اجرا و تحلیل سیستم های میکرونانو را با توجه به نیازها و امکانات داخل کشور، داشته باشند تا به نحو موثری پاسخگوی نیازها و کمبودهای کشور در این زمینه با تکنولوژی بالا باشند.

گروه ریز فناوری و فتونیک دانشکده مهندسی سامانه های هوشمند دانشگاه تهران فعالیت خود را با جذب دانشجو در رشته میکرونانوالکترومکانیک(MEMS-NEMS) در مقطع کارشناسی ارشد در سال 1392 آغاز نموده است. هدف از راه اندازی این رشته تربیت متخصصانی است که قابلیت تعریف، طراحی، اجرا و تحلیل سیستم های میکرو و نانو الکترومکانیک را با توجه به نیازها و امکانات داخل کشور داشته باشند تا به نحو موثری پاسخگوی کمبودهای کشور در این زمینه با تکنولوژی بالا باشند.

زمینه‌های تخصصی:

1-      طراحی و ساخت انواع ریز حسگرها و محرکه ها

2-      طراحی و ساخت سامانه های میکروفلوئیدیک در کاربردهای مختلف

3-      طراحی و ساخت انواع سامانه های میکروالکترومکانیکی زیستی

4-      طراحی و ساخت انواع ریز سامانه های میکروالکترومکانیکی مخابراتی

5-      طراحی و ساخت انواع سامانه های هوشمند پوشیدنی

6-      طراحی و ساخت انواع میکرو و نانو ربات ها

•  رشته مهندسی فتونیک (نانوفوتونیک)

 در کنار علم نانو یکی از عرصه های مهم در حوزه علم و فناوری در زمان کنونی و در آینده پیش رو، فوتونیک می باشد. جهان علم از الکترون به سمت فوتون در حرکت است و رایانه های نسل آینده مثالی از این تحول خواهد بود که جابجایی دیتا با فوتون و سرعت نور انجام می پذیرد. امروزه نور و ادوات نوری در جای جای زندگی و در تمامی صنایع از صنعت پزشکی تا صنعت هوافضا مشهود است.

از طرفی برای کاربردی شدن پروژه های علمی و داشتن یک خروجی مطلوب و قابل استفاده در صنعت، فضای آکادمیک دنیا به تحقیقات میان­رشته­ای روی آورده­ است و با نگاهی به روندهای جاری علمی می­توان دریافت که تولید یک فناوری جدید یا ارائه یک نظریه نو، نیازمند بکارگیری چندین رشته و تخصص مختلف در کنار هم است. در این شرایط وجود متخصصانی که با ادبیات تحقیق و توسعه میان­رشته­ای آشنا هستند و تخصصهای لازم را کسب کرده­اند می­تواند به سرعت، کیفیت و دقت فعالیتهای تحقیقاتی کمک به سزایی کند. یکی از زمینه­های کار میان­رشته­ای که شواهد و کاربردهای فراوانی هم در دنیای اطراف ما دارد موضوع نانوفوتونیک و کاربردهای آن در زمینه های مختلف است. ضروری است که در راستای نیل به اهداف بلند مدت کشور و برنامه‌های توسعه پنج‌ساله، هدف‌گذاری تربیت نیروی انسانی خبره و کارآمد مجهز به دانش روز در دستور کار قرار گیرد.

زمینه‌های تخصصی:

1-      طراحی و ساخت ادوات نوری و ادوات اپتوالکترونیکی

2-       طراحی و ساخت فیلترهای نوری

3-      تحقیقات مرتبط با لیزردرمانی، اپتوژنتیک و مواد پیشرفته

4-     طراحی و ساخت آشکارسازها و حسگرهای زیستی فوتونیکی

5-      طراحی و ساخت دیودهای ساطع کننده نور و شیشه های هوشمند

6-      طراحی و ساخت ادوات کوانتوم فوتونیکی

7-     طراحی و ساخت فویل گرما گریز جهت بهینه سازی انرژی

8-     طراحی و ساخت کیت های تشخیصی سریع وپرتابل هوشمند

9-     طراحی و ساخت حسگرها و آشکارسازهای نوری

مدیر گروه: دکتر علیرضا نیک فرجام